Bitki Formasyonları
Bitki Formasyonlarının Sınıflandırılması
Yeryüzündeki bitkilerin sınıflandırılmasında birçok ölçüt kullanılsa da en geçerli olan görünüşüne göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırmada bitkilerin dış görünüşleri, rengi, yoğunlukları, yükseklikleri, topluluğun mevsimlere göre aldığı renk ve şekilleri, dikey yönde tabakalaşma durumu, hayat formu dikkate alınmaktadır.
Aynı veya farklı soylara ait, doğal çevre istekleri benzer bitkilerin geniş sahalarda oluşturdukları topluluklar formasyon olarak adlandırılmaktadır. Orman, ot ve çalı formasyonları buna örnektir. Formasyonlar kendi içlerinde çok çeşitli alt gruplara ayrılmaktadırlar.
Ağaç Formasyonu
Genel olarak nemli iklim koşullarının hakim olduğu veya su sıkıntısı görülmeyen sahalarda, uygun sıcaklık koşullarının oluştuğu ve toprak şartlarının elverişli olduğu yerlerde gelişir.
Yağış azlığı ve yetersizliği, şiddetli buharlaşma ağaç yetişmesine engel olur.
Ormanların temel unsuru ağaçtır. Ağaçların oluşturduğu topluluklara orman denir.
1. Ekvatoral yağmur ormanları
Yıl boyunca sıcaklık ve nem koşulları elverişli olduğundan sürekli yeşil kalabilen yayvan (geniş) yapraklı ağaçlardan oluşan gür ormanlardır. Yağmur ormanları adı verilen bu ormanlardaki ağaçların boyu yağış miktarının fazla olması nedeniyle 40-60 metrelere kadar çıkabilir. Orman altı florası da çok zengindir.
Yıl boyunca sıcaklık ve nem koşulları elverişli olduğundan sürekli yeşil kalabilen yayvan (geniş) yapraklı ağaçlardan oluşan gür ormanlardır. Yağmur ormanları adı verilen bu ormanlardaki ağaçların boyu yağış miktarının fazla olması nedeniyle 40-60 metrelere kadar çıkabilir. Orman altı florası da çok zengindir.
2. Muson ormanları
Muson ormanları, tropikal bölge içinde muson yağmurlarının görüldüğü alanların bitki formasyonudur. İçlerinde daima yeşil yapraklı ağaçlar bulunsa da, genel olarak yapraklarını döken ağaçlardan meydana gelirler. Yağışların çoğu yazın görüldüğünden yaz aylarında yeşeren bu ormanlar, kışın yapraklarını döken ağaçlardan meydana gelir. Muson ormanlarının tipik ağacı teak (ağaçların incisi) ağacıdır.
Muson ormanları, tropikal bölge içinde muson yağmurlarının görüldüğü alanların bitki formasyonudur. İçlerinde daima yeşil yapraklı ağaçlar bulunsa da, genel olarak yapraklarını döken ağaçlardan meydana gelirler. Yağışların çoğu yazın görüldüğünden yaz aylarında yeşeren bu ormanlar, kışın yapraklarını döken ağaçlardan meydana gelir. Muson ormanlarının tipik ağacı teak (ağaçların incisi) ağacıdır.
3. Orta kuşağın karışık ormanları
Ilıman okyanusal iklim bölgelerinin ormanlardır. Kışın yapraklarını döken ormanların, daima yeşil iğne yapraklı ormanlar kuşağıyla temas ettiği alanlarda, araya iğne yapraklı ağaç türleri de karışır. Böylelikle bu sahalarda, daima yeşil iğne yapraklı ağaçlarla kışın yapraklarını döken geniş yapraklı ağaçların bir arada bulundukları değişik bir bitki formasyonu görülür, bu tür ormanlara karışık yapraklı ormanlar adı da verilir.
Ilıman okyanusal iklim bölgelerinin ormanlardır. Kışın yapraklarını döken ormanların, daima yeşil iğne yapraklı ormanlar kuşağıyla temas ettiği alanlarda, araya iğne yapraklı ağaç türleri de karışır. Böylelikle bu sahalarda, daima yeşil iğne yapraklı ağaçlarla kışın yapraklarını döken geniş yapraklı ağaçların bir arada bulundukları değişik bir bitki formasyonu görülür, bu tür ormanlara karışık yapraklı ormanlar adı da verilir.
4. Tayga ormanları
Sert karasal iklimin nemli alanlarında görülen bu ormanlar sıcaklığın düşük olduğundan iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Bu alanlara en fazla yağış yazın, en az yağış kışın düşmektedir. Tayga ormanlarındaki ağaçların yaprakları, düşük sıcaklığa ve uzun süren kuraklığa uyum sağlaması için iğne biçimindedir (bildiğimiz çam ağacının yaprakları gibi). Çam, köknar ve ladin tayga ormanlarının tipik ağaçlarıdır. Dünyada kereste ihtiyacının önemli bir kısmı bu ormanlardan karşılanır. Bu ormanlara boreal ormanları da denir.
Sert karasal iklimin nemli alanlarında görülen bu ormanlar sıcaklığın düşük olduğundan iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Bu alanlara en fazla yağış yazın, en az yağış kışın düşmektedir. Tayga ormanlarındaki ağaçların yaprakları, düşük sıcaklığa ve uzun süren kuraklığa uyum sağlaması için iğne biçimindedir (bildiğimiz çam ağacının yaprakları gibi). Çam, köknar ve ladin tayga ormanlarının tipik ağaçlarıdır. Dünyada kereste ihtiyacının önemli bir kısmı bu ormanlardan karşılanır. Bu ormanlara boreal ormanları da denir.
Çalı Formasyonu
Ormanların tahribi sonucunda oluşan kısa boylu ağaççıkların oluşturduğu topluluktur.
1. Maki
Akdeniz ikliminin doğal bitki örtüsüdür. Genel olarak 500 m’ye kadar, bazı alanlarda da 1000 m’ye kadar görülebilmektedir. Kızılçam ağaçlarının tahrip edilmesiyle oluşmuş ikincil bir bitki örtüsü özelliği taşır. Kuraklığa dayanıklı, yıl boyunca yeşil kalan, kısa boylu (en fazla 1-2 m) ağaççıklardan ve çalılardan oluşur. Su kaybının azaltılması amacıyla yaprakları dar, cilalı ve kadife gibi tüylüdür.
Akdeniz ikliminin doğal bitki örtüsüdür. Genel olarak 500 m’ye kadar, bazı alanlarda da 1000 m’ye kadar görülebilmektedir. Kızılçam ağaçlarının tahrip edilmesiyle oluşmuş ikincil bir bitki örtüsü özelliği taşır. Kuraklığa dayanıklı, yıl boyunca yeşil kalan, kısa boylu (en fazla 1-2 m) ağaççıklardan ve çalılardan oluşur. Su kaybının azaltılması amacıyla yaprakları dar, cilalı ve kadife gibi tüylüdür.
2. Garig
Akdeniz ikliminin hakim olduğu alanlarda, ancak toprakların daha elverişsiz, yer şekillerinin daha eğimli ve yağış miktarının daha az olduğu kesimlerde, makilerin insanlar tarafında tahrip edildiği alanlarda görülür. Bunlar son derece kurakçıl bitkilerdir. Başlıca garig türleri; kermez meşesi, akçakesme, kekik, adaçayı, laden, katran ardıcı ve gevendir. frigana da denir.
Akdeniz ikliminin hakim olduğu alanlarda, ancak toprakların daha elverişsiz, yer şekillerinin daha eğimli ve yağış miktarının daha az olduğu kesimlerde, makilerin insanlar tarafında tahrip edildiği alanlarda görülür. Bunlar son derece kurakçıl bitkilerdir. Başlıca garig türleri; kermez meşesi, akçakesme, kekik, adaçayı, laden, katran ardıcı ve gevendir. frigana da denir.
3. Psödomaki
Akdeniz iklim bölgelerine yakın ancak daha nemli ve yaz kuraklığının daha azaldığı yerlerde yapraklarını dökmeyen maki elemanları arasına giren ve kışın yapraklarını döken türlerdir. Özellikle Akdeniz ve Karadeniz ikliminin geçiş sahalarında yer alan bu maki türüne psödomaki adı verilir. yalancı maki de denir.
Akdeniz iklim bölgelerine yakın ancak daha nemli ve yaz kuraklığının daha azaldığı yerlerde yapraklarını dökmeyen maki elemanları arasına giren ve kışın yapraklarını döken türlerdir. Özellikle Akdeniz ve Karadeniz ikliminin geçiş sahalarında yer alan bu maki türüne psödomaki adı verilir. yalancı maki de denir.
Ot Formasyonu
İklim, toprak ve yer şekilleri gibi şartların ağaç yetişmesine imkan vermediği yerlerde, belirli zamanlarda yağan yağışa veya tamamı toprağın derinliklerine sızmayan suya bağlı olarak yetişen ot cinsinden bitkilerin oluşturduğu topluluktur.
1. Savan
Tropikal bölgelerin, kurak mevsimli yörelerindeki yüksek boylu ot topluluklarından oluşmuş bitki formasyonu tipine, ağacı bulunan çayırlar anlamına gelen savan denir. Savanlar, Ekvatoral yağmur ormanları ile sıcak çöller arasındaki geçiş bölgesinde yer alan geniş çayırlıklardır. Yaz yağışlarına bağlı olarak yeşeren bu otlar, kış mevsimin kurak geçmesinden dolayı sararır.
Tropikal bölgelerin, kurak mevsimli yörelerindeki yüksek boylu ot topluluklarından oluşmuş bitki formasyonu tipine, ağacı bulunan çayırlar anlamına gelen savan denir. Savanlar, Ekvatoral yağmur ormanları ile sıcak çöller arasındaki geçiş bölgesinde yer alan geniş çayırlıklardır. Yaz yağışlarına bağlı olarak yeşeren bu otlar, kış mevsimin kurak geçmesinden dolayı sararır.
2. Step (Bozkır)
Kurak ve yarı kurak bölgelerde, yağış miktarının ağaç yetişmesine yetmeyecek kadar az olduğu yerlerde, ilkbahar yağışlarına bağlı olarak yeşeren ve yaz kuraklığına dayanamayarak yazın sararan, kuruyan seyrek ve cılız ot topluluklarına step denir. Step bitki örtüsünün görüldüğü yerlerde yıllık yağış miktarı 250–400 mm arasındadır. Bozkırları Oluşturan Otlar; geven, çoban yastığı, üzerlik, yavşan otu, gelincik, sığır kuyruğu, koyun yumağı, çayır üçgülü.
Kurak ve yarı kurak bölgelerde, yağış miktarının ağaç yetişmesine yetmeyecek kadar az olduğu yerlerde, ilkbahar yağışlarına bağlı olarak yeşeren ve yaz kuraklığına dayanamayarak yazın sararan, kuruyan seyrek ve cılız ot topluluklarına step denir. Step bitki örtüsünün görüldüğü yerlerde yıllık yağış miktarı 250–400 mm arasındadır. Bozkırları Oluşturan Otlar; geven, çoban yastığı, üzerlik, yavşan otu, gelincik, sığır kuyruğu, koyun yumağı, çayır üçgülü.
3. Çayır
Orta kuşak karasal iklimin yarı nemli sahalarında veya yüksek dağlarda görülen ve yaz boyu yeşil kalan bozkırlardan daha gür ot topluluklarıdır. Orman üst sınırından sonra yetişen çayırlara dağ çayırları (alpin çayırları) da denilmektedir. Yaz yağışlarına bağlı olarak yaz boyu yeşil kalan çayırlar, steplere göre daha gürdür. Çayırlıklarda bulunan bitkilerin başlıcaları; ipekçi otu, tilki kuyruğu, ayrık çimleri, titrek otları, çayır yulaflarıdır.
Orta kuşak karasal iklimin yarı nemli sahalarında veya yüksek dağlarda görülen ve yaz boyu yeşil kalan bozkırlardan daha gür ot topluluklarıdır. Orman üst sınırından sonra yetişen çayırlara dağ çayırları (alpin çayırları) da denilmektedir. Yaz yağışlarına bağlı olarak yaz boyu yeşil kalan çayırlar, steplere göre daha gürdür. Çayırlıklarda bulunan bitkilerin başlıcaları; ipekçi otu, tilki kuyruğu, ayrık çimleri, titrek otları, çayır yulaflarıdır.
4. Tundra
Soğuk çöllerin hakim bitki topluluğu tundralardır. Kuzey ülkelerinde rastlanan, yapısına likenlerin de katıldığı bodur ot topluluklarıdır. Ilıman kuşağın kuzeyinden kutuplara doğru yaklaşıldıkça ormanların yerini, bodur çalılar ile kara yosunları ve likenlerden meydana gelen tundralar yer alır. Tundralar yılın dörtte üçünden uzun süreyle karlarla örtülü kalır.
https://kadirhoca.com/10/konu-anlatimlari-10/bitki-formasyonlarinin-siniflandirilmasi/
Soğuk çöllerin hakim bitki topluluğu tundralardır. Kuzey ülkelerinde rastlanan, yapısına likenlerin de katıldığı bodur ot topluluklarıdır. Ilıman kuşağın kuzeyinden kutuplara doğru yaklaşıldıkça ormanların yerini, bodur çalılar ile kara yosunları ve likenlerden meydana gelen tundralar yer alır. Tundralar yılın dörtte üçünden uzun süreyle karlarla örtülü kalır.
https://kadirhoca.com/10/konu-anlatimlari-10/bitki-formasyonlarinin-siniflandirilmasi/
Yorumlar
Yorum Gönder